Biogram

Historyk literatury, krytyk literacki, dziennikarz.
Autor reportaży, recenzji, felietonów, oraz esejów politycznych i literackich.
Współpracownik KOR , działacz opozycji demokratycznej. Członek kierownictwa i drukarz Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOW-a.
Publicysta „Polityki”, „Kultury”, „Literatury na świecie”, „Współczesności”, „Głosu”, „Krytyki”, „Biuletynu Informacyjnego”, „Kultury Niezależnej”, „Pulsu”, „Przeglądu Wiadomości Agencyjnych”, „Zapisu”, „Życia Warszawy” i „Wokandy”.
Autor książek poświęconych twórczości Tadeusza Konwickiego oraz Adama Mickiewicza.
 
 
Urodził się 22 września 1948 w Warszawie w rodzinie lekarskiej - syn Marii Róży Nowotnej-Walcowej i Jana Stanisława Walca.

Ukończył liceum im. Tadeusza Reytana w 1966 r i rozpoczął studia na Wydziale Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego, by po roku przenieść się na polonistykę.
W tym czasie zaangażował się w działania Studenckiego Teatru „Sigma”. W czasie studiów czynny uczestnik Wydarzeń Marcowych - w 1968 aresztowany na 3 miesiące jako członek Międzywydziałowego Komitetu Strajkowego na Uniwersytecie Warszawskim.

Zarówno wypadki marcowe, jak spotkane wówczas osoby, między innymi z grona „Komandosów”, zaważyły na jego późniejszym życiu, zaangażowaniu i wyborach.

Po zwolnieniu z więzienia w czerwcu 1968, początkowo zawieszony w prawach studenta, w październiku 1969 roku uzyskał pozwolenie na wznowienie studiów na Wydziale Polonistyki UW.
Magisterium uzyskał w 1971 r na podstawie pracy o „Cudzoziemce” Marii Kuncewiczowej napisanej pod kierunkiem prof. Stefana Treugutta.

Od 1968 r. znajdował się pod nieustanną inwigilacją Służby Bezpieczeństwa. Na skutek interwencji SB mimo doskonale zdanego egzaminu nie przyjęto go na studium doktoranckie, po roku pracy (wrzesień 1971- czerwiec 1972) zwolniono z pracy w Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. W tym samym roku debiutował jako krytyk literacki w dwutygodniku „Współczesność”.

Twórczość krytyczno-literacką rozwijał drukując szkice i recenzje w warszawskiej „Kulturze”,  „Literaturze”, „Literaturze na świecie” oraz w„Polityce”, i wkrótce stał się stałym, rozpoznawalnym publicystą. Na zlecenie Instytutu Badań Literackich opracowywał zagadnienia przekładu, w latach 1972-73 w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej wykładał historię, teorię i metodykę nauczania literatury polskiej.  W tym samym okresie dla Państwowego Wydawnictwa Naukowego przygotowywał hasła do przewodnika encyklopedycznego „Literatura polska”.

W latach 1972-75  pisał pracę doktorską pod kierunkiem prof. Aliny Brodzkiej w IBL PAN pt. „Tadeusza Konwickiego przedstawianie świata”, którą obronił w 1977 r.

W latach 1975-76 wykładał historię literatury polskiej i powszechnej w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej.
Od 1976 r współpracował z Komitetem Obrony Robotników (później Komitet Samoobrony Społecznej KOR), brał udział w pomocy prześladowanym uczestnikom protestów w Radomiu i Ursusie.

Od tego momentu został objęty zakazem druku, początkowo publikował w drugim obiegu pod pseudonimem (Jan Biuletyn, Jan Woreczko, Lew Laicki), a od 1978 roku po publikacji artykułu „Pamięci Jana Woreczki” już pod własnym nazwiskiem. Był członkiem redakcji Biuletynu Informacyjnego (1976-81) Głosu (1977-79) Krytyki (1978-82) i Pulsu, współpracował również z redakcja „Zapisu”.
Od 1978 pracował jako drukarz w Niezależnej Oficynie Wydawniczej NOW-a.

Równolegle  na spotkaniach Towarzystwa Kursów Naukowych prowadził wykłady z polskiej literatury powojennej.
Jako pracownik Biura Interwencyjnego KSS KOR  brał udział w rejestrowaniu przypadków łamania praw człowieka i niesieniu pomocy ofiarom bezprawia. W styczniu 1980 został Członkiem Komisji Helsińskiej  KOR dokumentującej łamanie praw człowieka w Polsce, jest współautorem „Raportu Madryckiego” omawiającego stan przestrzegania praw człowieka w PRL, w oparciu o konkretne, zarejestrowane przez Biuro Interwencji  przypadki łamania prawa.

Publikował w prasie związkowej „Solidarność”, „Niezależność”. We wrześniu 1981 został zatrudniony jako adiunkt w Pracowni Literatury Współczesnej IBL  PAN. Po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 internowany początkowo w więzieniu w Białołęce, później w Jaworzu. Po zwolnieniu ze względu na stan zdrowia nadal współpracował z podziemnym ruchem wydawniczym, został członkiem kolegium redakcyjnego NOWEJ i współzałożycielem Fundacji NOWA.

Współredagował „Niezależność”, „Kulturę Niezależną” (1984-1991) i „Przegląd Wydarzeń Agencyjnych” (1982-1986) i „Krytykę”.

Stypendium naukowe Harvard University umożliwiło mu w 1986 roku wyjazd do USA, gdzie przygotowywał pracę o twórczości Adama Mickiewicza,  w latach 1986-87 miał gościnne wykłady z literatury polskiej na uniwersytetach w Sztokholmie i w Bonn. W tym czasie z przyczyn politycznych zwolniono go z pracy w IBL PAN, jednak  po odzyskaniu suwerenności w 1989 r mógł wrócić do pracy naukowej w tym samym instytucie. W 1990 r. prowadził gościnnie zajęcia na polonistyce UW.

W latach 90 współpracował z "Tygodnikiem Kulturalnym", potem z "Wokandą" (1990-1991), oraz z „Życiem Warszawy” (1991-1993) gdzie drukował cotygodniowe felietony polityczne.

Prowadził również program telewizyjny „Czytane inaczej” w II programie telewizji polskiej. Zmarł 10 lutego 1993 r w Warszawie.

Nagrody

Nagroda Fundacji POLCUL – 1984

Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego – Warszawa, 1990
 

Odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski


Pseudonimy
Jan Biuletyn, Jan Woreczko, Jan Przywilej, Jerzy Niewiadomski, Lew Laicki, Zbigniew Rożnowski, Cyprian Kamil Biuletyn, X. Ignacy Biuletyn, Zoil, J.W.

Publikacje
Ponad 300 reportaży, felietonów, recenzji, wywiadów, jak również studiów literackich zamieszczonych w czasopismach pierwszego i drugiego obiegu w latach 1971-1993. Na stronie zamieszczamy bibliografię około 300 pozycji.


Raporty – prace zbiorowe

Dokumenty Bezprawia.Biała Księga. Opracował Komitet Samoobrony Społecz­nej “KOR" na podstawie materiałów Biura Interwencyjnego. Wyd. NOW-a, Warszawa 1978.

Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce. Dokument liczący 265 s. Wydawnictwo im. Konstytucji 3 Maja, Instytut Literacki w Paryżu, 1980

Książki

„Wybierane” - zbiór artykułów z lat 1973-1989 , Warszawa 1989


„Ja już wygrałem” - Jan Walc rozmawia z senatorem płockim Andrzejem Celińskim, Warszawa 1991



„Architekt Arki” - studium o A. Mickiewiczu, Warszawa 1991


„Wielka choroba” - zbiór esejów literackich, Warszawa 1992


„Ja tu tylko sprzątam” - zbiór artykułów z lat 1989-1993 , Warszawa 1995


„Tadeusza Konwickiego przedstawianie świata” - praca doktorska obroniona w 1977, Warszawa 2010