Milicja

2 maja w Kuźnicy Białostockiej doszło do incydentu, w wyniku którego jeden człowiek został pobity i nadal przybywa w szpitalu, a cały skład osobowy miejscowego posterunku MO (4 funkcjonariuszy) odsunięty został od pełnienia dotychczasowych obowiązków. 3 funkcjonariusze zostali zawieszeni w czynnościach służbowych, nie mają prawa nosić munduru i pobierają połowę zasadniczego uposażenia, czwarty zaś, ich komendant, został przeniesiony gdzie indziej. Prokuratura prowadzi postępowanie karne, a komenda wojewódzka MO równolegle postępowanie dyscyplinarne w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności zajścia i wyciągnięcia konsekwencji wobec winnych.
Wygląda, jakby wszystko było w porządku: pobity otrzymał pomoc lekarską, bijący są na najlepszej drodze do otrzymania zgodnych z prawem wyroków. Musi się od czasu do czasu we współczesnym społeczeństwie zdarzać tego rodzaju awantura i po to istnieją odpowiednie instytucje, aby się takimi sprawami zajmować.

Incydent w Kuźnicy Białostockiej nie był sam przez się szczególnie poważny, rozwiązany został dość szybko i w sumie tak, jak być rozwiązany powinien, jeśli więc warto się nim dzisiaj zajmować, to dla pokazania dróg, które do tego happy-endu prowadziły, dróg, dla których określenie "pokrętne" jest eufemizmem.

Zanim powołane do tego instytucje wzięły się serio do wyjaśniania całej sprawy musiało dojść do ogłoszenia gotowości strajkowej w regionie, przyjazdu delegata KKP i nocnych rokowań MKZ-u z przedstawicielami Komendy Wojewódzkiej MO, przy czym pułkowników rokowało trzech, a niższych szarż po prostu nie liczyłem.

Jak do tego absurdu doszło? Jeżeli - jak chce pierwotną wersja milicyjna - nietrzeźwy obywatel Kowalewski zaczepił i zaczął lżyć publicznie st. sierżanta Wiśniewskiego, to dlaczego st. sierżant Wiśniewski, mając do pomocy sierżanta sztabowego Borodzicza i plut. Jałoszewskiego nie umiał tego incydentu rozwiązać? Jeżeli sierżanci, na dodatek starsi i sztabowi, a więc funkcjonariusze awansowani na najwyższe stopnie podoficerskie, mając do pomocy plutonowego, nie umieją poradzić sobie z jednym nietrzeźwym, rozrabiającym inwalidą, to trzeba postawić brutalne pytanie: na czym polegają ich kwalifikacje zawodowe? Co umieją? Za co biorą pieniądze? Kto i na jakiej podstawie awansował ich na wysokie stopnie podoficerskie? Kto ich szkolił i czego uczył? I w moim przekonaniu są to pytania ze społecznego punktu widzenia ważniejsze, niż pytania zmierzające do ustalenia dokładnego przebiegu zajścia, co jest po prostu oczywistym obowiązkiem powołanych do tego organów.
I musimy również postawić pytanie o to, dlaczego tłum mieszkańców pogranicznego miasteczka wyległ na ulicę i solidaryzował się raczej z Kowalewskim niż ze stróżami porządku. Miejscowy organ, "Gazeta Współczesna” zbeształa obywateli Kuźnicy Białostockiej, że wyszli na ulicę zamiast oglądać w TV mecz Polska-NRD. Oto na ulicy ktoś wzywa pomocy, gdy w telewizji pokazują mecz, Postawmy pytanie: co należy sądzić o instytucji, która w takiej sytuacji poleca nie oddalać się od telewizora?

St. sierżant Wiśniewski potraktował Kowalewskiego pałka służbową i służbowym gazem i osiągnął efekt połowiczny: Kowalewskiemu „odjęło nogi”, leżał przed posterunkiem, czołgał się wokół niego, rzucał w budynek kawałkami pokruszonego betonu i krzyczał. Ten krzyk to były i wyzwiska w stosunku do funkcjonariuszy i apele do gromadzącego się tłumu, aby nie pozwolił milicjantom wciągnąć Kowalewskiego do wnętrza posterunku, i wreszcie prośby o wezwanie lekarza. Właśnie wtedy zgodnie z harmonogramem służby powinna była nastąpić zmiana dyżurnego i st. sierżanta Wiśniewskiego zluzować miał sierżant sztabowy Borodzicz.

Sierżant sztabowy Borodzicz nie spóźnił się do pracy. Objął służbę używając przeciw leżącemu Kowalewskiemu miotacza gazu. Kowalewski nie chciał zamilknąć. Nie wiadomo, w jakim stopniu obrażenia odniesione przez Kowalewskiego związane były w brutalnością milicjantów, w jakim zaś wynikały z wątłego zdrowia ( Kowalewski doznał przez paru miesiącami urazu głowy przy budowie Huty Katowice, dłuższy czas przebywał w szpitalu i o tym wszystkim wiedział znający go osobiście sierżant Wiśniewski). W każdym razie pogotowie wezwane zostało przez kogoś z otaczającego posterunek tłumu. I tu trzeba zadać pytanie kolejne: jakie okoliczności byłyby w stanie skłonić st. sierżanta Wiśniewskiego i sierżanta sztabowego Borodzicza do wezwania pogotowia?

Przybyły z Sokółki lekarz pogotowia, dr Branicki, poinformowany został przez funkcjonariuszy, że Kowalewski upił się i rozrabia. Nie zbadawszy lezącego dr. Branicki odjechał. Pytań nie sformułuję.

Nie potrafię powiedzieć, w którym momencie włączył się do akcji plutonowy Jałoszewski, nie mający zresztą tego dnia służby. Wiadomo, że wraz z Wiśniewskim jeździł samochodem do rodziny Kowalewskiego próbując ją bezskutecznie namówić do zabrania poturbowanego, że również bezskutecznie próbował związać Kowalewskiego sznurkiem, i że wreszcie, sfrustrowany nieskutecznością swoich działań zostawił leżącego pod posterunkiem Kowalewskiego i poszedł sobie. Pojawił się i nieobecny na początku zajścia, przebywający wówczas poza Kuźnicą komendant posterunku starszy sierżant sztabowy Gawrysiuk.

Właśnie Kowalewski po raz kolejny krzyczał, żeby sprowadzić lekarza, kiedy z tłumu wychynął komendant w cywilu i odezwał się w te słowa: „jestem lekarze, ja cie wyleczę.” Interpretacja tego oświadczenia zajęła wiele godzin podczas rokowań pomiędzy białostockim MKZ-tem a Komendą Wojewódzką MO, ponieważ zdania stron były zupełnie rozbieżne. Pułkownicy z KW MO Rogalewski, Kustra i Kruszniewski wyrażali nieugięte przekonanie, że komendant Gawrysiuk swoją deklaracją wyszedł naprzeciw żądaniom poszkodowanego Kowalewskiego, że usiłował go udobruchać i uspokoić. Na zapytanie, czy milicjant przedstawiający się jako lekarz narusza jakieś przepisy, pułkownicy z pełnym przekonaniem odpowiadali przecząco. Na sformułowane przez delegata KPP Eligiusza Naszkowskiego czy lekarz przestawiający się jako milicjant byłby ich zdaniem w porządku, pułkownicy nie udzielili odpowiedzi.

Roli komendanta Gawrysiuka w kuźnickim incydencie podczas wspomnianych rokowań 14 maja nie ustalono. Okazało się, że w ciągu 12 dni, jakie od incydentu upłynęły, ani prowadząca śledztwo prokuratura, ani prowadząca dochodzenie milicja komendanta Gawrysiuka nie przesłuchały, chociaż zgromadzono w sprawie akta liczące ok. 100 stron. Więcej: sprawujący bezpośredni nadzór nad śledztwem z ramienia KW MO Naczelnik Wydziału Kadr, ppłk Kruszniewski oświadcza, iż nie potrafi scharakteryzować udziału Gawrysiuka w zajściu, ponieważ nie podkreślał w aktach fragmentów tyczących tego zagadnienia. Jeżeli nadzorującego śledztwo pułkownika nie zainteresowało ustalenie przebiegu zajścia, będącego owego śledztwa przedmiotem, trzeba sformułować pytanie następne: do czego tak prowadzone śledztwo miało prowadzić? Jakie ważne informacje mieściły się na 100 stronach akt?
Białostocki pułkownik milicji nie musi być komisarzem Maigret, ale powinien pracować w taki sposób, aby w mieście uważano, że stara się wyświetlić prawdę. Tymczasem ludzie w Białymstoku mają ciągle w pamięci zaginięcie w niewyjaśnionych okolicznościach, jeszcze ubiegłej jesieni, działacza Solidarności p. Zagierskiego, którego poszukiwał latający nad miastem helikopter. Może są to jakieś nowe metody pracy milicji, których zapomniano spopularyzować, dość, że helikopterowe loty nad miastem wiele osób odbierało jako robienie huku zamiast podjęcia działań mniej może malowniczych, ale bardziej skutecznych.

Trwa w Białymstoku śledztwo w sprawie Zbigniewa Simoniuka, podpalonego przez nieznanych sprawców. Nieznani sprawcy podpalili również w ostatnich dniach marca, a więc w okresie bydgoskich napięć, mieszkanie pełnomocnika Simoniuka, mec. Niemotki i ówczesnego przewodniczącego MKZ, Gołębiewskiego. Również nieznani do tej pory sprawcy porwali Simoniuka w połowie kwietnia i znęcali się nad nim: dusili, przypalali papierosami, stosowali oszałamiające środki farmakologiczne etc.

Simoniuk zeznał, że podpalili go ludzie w milicyjnych mundurach, a bezpośrednio przed podpaleniem był przez patrol milicyjny legitymowany, zabrano mu też jakieś publikacje związkowe. Simoniuk podał rysopis jednego z legitymujących: ok 20-letni, gładko wygolony blondyn. Urządzono konfrontację, na której przedstawiono Simoniukowi ok. 30 wąsatych, ciemnowłosych funkcjonariuszy w wieku od 40 lat wzwyż. Pytanie: dlaczego Simoniuk nie rozpoznał legitymującego go milicjanta?

Simoniuk zeznał również, że jeden z tych, którzy go podpalali, był w milicyjnej kurtce a nie w płaszczu. Od dyżurnego komendy dowiedziano się, że tego dnia tylko dwu funkcjonariuszy miało na sobie takie kurtki, Jeden z nich, plutonowy G. został przesłuchany prze prokuratora w obecności pełnomocnika Simoniuka, mec. Niemotki. W relacji mecenasa przesłuchanie miało przebieg następujący:

Prokurator: Plutonowy G. jak byliście ubrany na służbie takiego a takiego dnia?
Plutonowy G.” byłem w płaszczu służbowym.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Mam pytanie do świadka. Jak wyjaśnicie twwierdzenie dyżurnego, że byliście w kurtce?
Plutonowy G.: Nie mogłem być w kurtce, bo kurtka była w pralni.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Mam pytanie: Na jakiej ulicy znajduje się pralnia?
Plutonowy G.: Na Wasilkowskiej.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Plutonowy G., zostańcie tu u prokuratora, ja wrócę za pół godziny.
(po przerwie)
Adwokat: Udałem się do wskazanej pralni i ustaliłem, że od pól roku nie przyjmowano tam żądnej milicyjnej kurtki. Dodatkowo wyjaśniam ,że kurtka nie mogła być tam prana bez kwitu, ponieważ jest to tylko punkt odbioru odzieży od klientów, samo pranie zaś odbywa się gdzie indziej. Personel skarży się, że nawet spodni męża nie jest w stanie uprać bez kwitu. Plutonowy G. , co ma pan w tej sprawie do powiedzenia?
Plutonowy G,: (milczy)
Adwokat: Plutonowy G,. gdzie jest pańska kurtka?
Plutonowy G. : U mnie w domu.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Żądam udania się do mieszkania plutonowego G. i pobrania kurtki jako dowodu w sprawie, celem przeprowadzenia ekspertyzy.
Prokurator: Musze poprosić o zgodę Prokuratora Wojewódzkiego. (Prokurator Wojewódzki po zastanowieniu zgadza się.)
(Pod drzwiami mieszkania plutonowego G.)Plutonowy G. : Nie mam klucza.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni. Kurtkę przyniesiecie mi przy okazji.
Adwokat: Ja tu zaczekam do skutku.
Prokurator: To i ja zaczekam.
Żona plutonowego G. (Zjawia się z kluczem).

Ekspertyza wykazała, że kurtka nigdy nie była prana. Znaleziono na niej natomiast włos króliczy. Krytycznego dnia Simoniuk miał na sobie króliczą czapkę. Kolejne ekspertyzy wykazały, że włos ma taką strukturę jak włosy z czapki Simoniuka, a zupełnie inną, niż włosy z czapki milicjanta. Wszystko odesłano do super ekspertyzy w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Pytanie: czy ktoś nie powinien zadać białostockim organom porządku kilku pytań?

Przedstawiciele milicji lansują obecnie twierdzenie, że rozpanoszyła się obecnie przestępczość, której MO zwalczać nie może, bo jej społeczeństwo przeszkadza. Praca milicjanta jest ciężka i niewdzięczna, wszystkie pozostałe resorty dostały po sierpniu podwyżki płac, a milicja nie. Brak chętnych do pracy w MO, w samej Warszawie wolnych jest 1000 etatów, w skali kraju braki kadrowe sięgają 17 000. Leją się na szarobłękitne sukno mundurów łzy rozpaczy, łzy bezsilności i troski o los społeczeństwa zostawionego bez obrony.

Powiedzmy, dla otarcie tych łez, że za panowania Edwarda Gierka budżetowe wydatki państwa na resort spraw wewnętrznych wzrosły, wedle danych z Dziennika Ustaw, mniej więcej dziesięciokrotnie. Nie są dostępne źródła, które by mówiły, na co tych pieniędzy użyto. Z danych straży pożarnej, mieszczącej się obok MO i SB w tym resorcie wynika, że w każdym razie nie na doinwestowanie strażaków.
Można natomiast przeprowadzić następującą spekulację myślową: skoro w tylu dziedzinach naszego życia w ostatnim dziesięcioleciu inwestowano pieniądze nie całkiem tak, jak należało, może przydarzyło się to również resortowi spraw wewnętrznych? Mówi się dużo i chętnie o willach, kontach i parkach samochodowych Szczepańskiego^{1 1} i Tyrańskiego². Ale zważywszy, że dzień inwigilacji jednego człowieka kosztuje dziesiątki tysięcy złotych, Kuroń i Michnik przysporzyli skarbowi państwa większych strat niż Szczepański i Tyrański, a w dodatku z tak wydanych pieniędzy nikt nie miał przyjemności.

Niestety, nieznaczną tylko część ze środków budżetowych przeznaczono na nowo wznoszone budynki, które można teraz zgodnie ze społecznymi potrzebami zagospodarowywać. Ze względu na rozmach tych instytucji będzie to czasami trudne – oto pod budowę KW MO w Radomiu przeznaczono działkę o powierzchni 14 ha, to znaczy 150 000 m2. Jeżeli zważyć, że województwo liczy około 700 000 mieszkańców, to mogli się oni wszyscy na terenie komendy pomieścić przy zagęszczeniu 4,6 osoby na m2, a więc takim, jakie panuje na zagęszczonej sali tanecznej.
To wiemy, to możemy sobie wyliczyć. Pozostaje jednak wiele niewiadomych: nie wiemy np. ilu mamy stróżów porządku w ogóle i jak wygląda w procentach ich podział na poszczególne służby: drogową, kryminalną, Służbę Bezpieczeństwa i inne.

Z dziesiątków informacji wiemy natomiast, że SB zajmuje się z wielkim rozpędem kolekcjonowaniem informacji o funkcjonowaniu naszego Związku i poszczególnych działających w nim osobach. Zachodzi pytanie: czy działalność tak nie uszczupla środków, które mogłyby być przeznaczone na walkę z chuliganami, bandytami, spekulantami i meliniarzami?
Meliny, w których nielegalnie sprzedaje się alkohol, są utrapieniem milicji, która nie potrafi sobie z nimi w żaden sposób poradzić. Ciągle nie ma sposobu zdobycia dowodów przeciw tym przestępcom. Pytanie: czy funkcjonariusze wyspecjalizowani w infiltracji obcych sobie środowisk, w podsłuchiwaniu rozmów, w robieniu zdjęć ukrytymi aparatami etc. nie mogliby tu pomóc swoim bezradnym kolegom?

W epoce gierkowskiej powołano nawet w Warszawie specjalną wyższą uczelnię – Akademię Spraw Wewnętrznych. Nie wiemy, czym się zajmują akademicy, czy ich prace i odkrycia są na bieżąco wdrażane? Wbrew ustawie o stopniach naukowych nie podaje się w prasie informacji o obronach prac doktorskich w tej uczelni. Może publiczne dyskusje nad opracowywanymi dysertacjami pomogłyby w takim ukierunkowaniu badań, które umożliwiłoby znalezienie metody nauczenia st. sierżanta Wiśniewskiego z Kuźnicy Białostockiej skutecznego i zgodnego z prawem interweniowania?

Tak się bowiem stało, że imponujący rozwój szarobłękitnej nauki nastąpił w tym samym czasie, co pojawienie się w naszym kraju osławionych „ścieżek zdrowia”, łamania praw obywatelskich, nienotowany rozwój afer i korupcji, meliniarstwa i spekulacji. Pytanie: czy wewnętrzni akademicy nie powinni by uzewnętrznić swoich ustaleń w sprawie tej interesującej zbieżności?

Słyszymy i czytamy kierowane do nas apele o udzielenie organom porządku pomocy w trudnej sytuacji. Chodzi przecież o nasze bezpieczeństwo, o ład i porządek w naszej Ojczyźnie. Takiej pomocy nikt swojej milicji nie odmówi. Swojej: to znaczy działającej wiadomymi i akceptowalnymi metodami, w naszym imieniu i pod nasza kontrolą.

Tekst został odrzucony przez "Tygodnik Solidarność"


Przypisy redakcji
1. Maciej Szczepański, w latach 1972 -1980 przewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji. W 1981 postawiony przed sądem i po dwuletnim procesie skazany na osiem lat wiezienia za przyjęcie łapówek w wysokości 1,5 mln zł oraz zabór mienia KRT na sumę ok. 3,5 mln zł.
2. Kazimierz Tyrański, w latach 1970-tych prezes centrali handlu zagranicznego Minex, w 1981 stanął przed sądem, w wyniku procesu skazany na 15 lat pozbawienia wolności.

Kto z was podniesie skargę, dla mnie jego skarga
Będzie jak psa szczekanie, który tak się wdroży
Do cierpliwie i długo noszonej obroży,
Że w końcu gotów kąsać – rękę, co ją targa.
Adam Mickiewicz
Czy funkcjonariusz SB Kazimierz Sulka czytał III część Dziadów – nie mam oczywiście pojęcia, ale wiem, że kąsania ręki targającej obrożę odmówił.
Funkcjonariusz SB Kazimierz Sulka był członkiem specjalnej grupy operacyjnej mającej za zadanie „przerwać pozakościelną działalność ks. Adolfa Chojnackiego”. Nie przerwał. Wylądował w więzieniu, dostał 2 lata i 4 miesiące za branie łapówek, i już z więzienia zaczął wysyłać do ks. Chojnackiego grypsy o planowanym zamordowaniu go¹.

Jeden z grypsów dotarł do adresata, inne dostały się – jak to zwykle bywa w ręce służb wyspecjalizowanych i funkcjonariusz SB Kazimierz Sulka stanął ponownie przed sądem oskarżony o zniesławienie Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych. W pierwszej instancji dostał 10 miesięcy, kiedy jednak na rozprawę rewizyjną w lutym 1989 roku przybył w charakterze jednego z pełnomocników Sulki mec. Jan Olszewski, rozprawę odroczono, a oskarżonego wypuszczono na wolność. Trudno przewidzieć, jak się dalej ta sprawa potoczy, bo tę rozprawę rewizyjną trzeba będzie jednak mamy wszak czasy wzmożonej praworządności – odbyć, funkcjonariusz SB Kazimierz Sulka najwyraźniej nie zamierza milczeć, a wie dużo i dużo już jest w aktach jego sprawy, choćby anonimy z groźbami, jakie w swoim czasie ks. Chojnacki otrzymywał, ręką tegoż Sulki pisane. Oskarżony o zniesławienie WUSW Sulka domaga się również – jak do tej pory bezskutecznie włączenia do akt sprawy sporządzonego na piśmie szczegółowego planu akcji przeciwko księdzu, którego każdą kartkę osobiście kontrasygnował.

Komisja Interwencji i Praworządności będzie oczywiście Sulki bronić i sprawować nad całą tą sprawą pieczę, a sam jej bohater, jak ta zgubiona drachma, będzie w nas wszystkich wzbudzał jak najcieplejsze uczucia, bo znaczenia tej sprawy nie sposób po prostu przecenić. Nie stało się nic ks. Chojnackiemu i można mieć nadzieję, że w tej sytuacji nic mu się już nie stanie, ale nigdy nie będziemy wiedzieli, ile jeszcze zbrodni z tych, które się nie wydarzą, a mogłyby się były wydarzyć, przez Sulkę właśnie zostało udaremnionych.

A ile zbrodni jeszcze się dokona? Cztery lata temu, pisząc w „Kulturze Niezależnej” o procesie kpt. Piotrowskiego, sądziłem, że przynajmniej księża nie będą już ginąć – i myliłem się niestety. Ks. Niedzielak i ks. Suchowolec zginęli w styczniu bieżącego roku, w dniach, kiedy już-już rozpoczynały się obrady Okrągłego Stołu. Wyrażano w chwili otwarcia tych obrad ogromną radość, że zasiedli przy nim wspólnie prześladujący i prześladowani, bo zaiste wielki to tryumf naprawdę chrześcijańskiego ducha – ale straszno pomyśleć, że w ciągu ostatnich lat dwunastu, od czasu robotniczego protestu w Radomiu i Ursusie, zginęło więcej ludzi ze środowisk opozycyjnych, niż jest dziś miejsc za tym stołem.

W tym przedziale czasowym pierwszą ofiarą był także kapłan -ks. Kotlarz, który udzielał pociechy duchowej pacyfikowanym robotnikom Radomia i parę dni później zginął „w niewyjaśnionych okolicznościach”. Wtedy nie mieściło się nam jeszcze w głowie to wszystko, czego mieliśmy się dowiedzieć później, a co ukoronowane zostało poniekąd procesem toruńskim, i nie byliśmy gotowi oskarżyć SB o morderstwo.
Rzecz jednak nie w wywoływaniu upiorów ani nawet w przeprowadzaniu tutaj apelu poległych, chociaż będzie musiał przyjść czas i na jego odbycie. Ale takie apele organizuje się na ogół dopiero wtedy, kiedy ludzie przestają ginąć, a my tymczasem mimo całej obecnej liberalizacji dalecy jesteśmy od tego, aby móc cieszyć się elementarnym poczuciem bezpieczeństwa.

Mówi się ostatnio powszechnie o konieczności likwidacji nomenklatury, co jest słusznie postrzegane jako niezbędny warunek naprawiania gospodarki, nie można jednak zapominać o konieczności likwidacji opryczniny. Dodajmy dla wszelkiej jasności: opryczniny głęboko sfrustrowanej. Ostatnie półrocze, a więc okres, który nastąpił po sierpniowej fali strajków i złożonej przez gen. Kiszczaka we wrześniu propozycji zwołania Okrągłego Stołu – jesteśmy skłonni postrzegać jako czas pokoju społecznego; jest to o tyle zasadne, że zaprzestano wobec opozycji represji natury sądowej – nie zamyka się nikogo do więzienia z powodów politycznych, ale jednocześnie zdecydowanie podniosła się fala terroru czysto fizycznego – dawno już w środowiskach opozycyjnych nie notowano takiej ilości pobić.

Krwawą łaźnię urządziły katowickie organa bezpieczeństwa z okazji obchodów 11 listopada, i to w sytuacji, kiedy Sejm PRL debatował nad relegalizacją polskiego święta Niepodległości, zniesionego w 1939 roku przez Adolfa Hitlera, która to decyzja do tej pory była utrzymywana w mocy.
W centrum Katowic, 11 listopada ub.r. , po zakończeniu manifestacji przed katedrą milicja zaatakowała zgromadzonych – nie tylko bestialsko bito i kopano na oślep, ale również wjeżdżano w tłum rozpędzonymi samochodami, próbowano nawet wyciągnąć z karetki pogotowia rannego w trakcie transportu do szpitala. Komisja Interwencji i Praworządności zanotowała nazwiska ciężko pobitych 64 osób, w tym 14 kobiet.

W Poznaniu pobito tego dnia „tylko” 9 osób, w tym radnego miejskiego Michała Downarowicza, który próbował interweniować podczas ataku milicji na manifestantów. Zapłacił za to złamaniem nosa i szczęki oraz wstrząsem mózgu. Radny Downarowicz stanowczo twierdzi, iż osobnicy, rzucający w milicję kamieniami, mieli swoją główną kwaterę w milicyjnych samochodach.

Bite są nawet dzieci. We Wrocławiu 12-letnia dziewczynka, Grażyna Wilk, po uderzeniu w brzuch przez ZOMO-wca musiała zostać zabrana przez pogotowie ratunkowe.

Jest rzeczą charakterystyczną, że z relacji pobitych, i to w rozmaitych miejscowościach, jednoznacznie wynika, że bijący ich funkcjonariusze MO, SB i ZOMO manifestują przekonanie, że im bić wolno, a tylko od nich samych zależy, kogo, ile i w jaki sposób. Grożenie pobiciem, okaleczeniem albo nawet śmierci ą należy do metod nagminnie stosowanych wobec zatrzymanych czy przesłuchiwanych. Uczono ich tego przez lata – a nie jest to umiejętność, której trudno policjanta nauczyć. Kiedy się jednak dzisiaj czyta informację o wyciągnięciu z tramwaju w Gdańsku Oliwie grupy ok. 20 kilkunastoletnich chłopców, których po przewiezieniu na komendę rozebrano do naga i kazano im wykonywać „musztrę wojskową”, bijąc ich w czasie tych „ćwiczeń”, trzeba sobie jasno powiedzieć, że wezwania do likwidacji stalinizmu w dzisiejszej Polsce to nie stylistyczne ozdobniki, ale drastyczne konkrety.
Ciągłość ideowo-polityczna pomiędzy pułkownikiem Różańskim a współczesnymi oprawcami nie została do tej pory zerwana. Najbardziej optymistyczne założenie, jakie daje się przyjąć na ten temat na przedwiośniu 1989 roku, jest takie, że na szczytach PZPR-owskich władz ukształtowała się niewielka frakcja rozsądku, która uznała, że rządząca do tej pory partia stanęła przed taką oto alternatywa: może zachować część sprawowanej dotychczas władzy pod warunkiem przekazania pozostałej części społeczeństwu – albo też utracić ją w całości na skutek rewolucji, która w końcu będzie musiała nastąpić. jeżeli taka frakcja rzeczywiście istnieje w łonie kierownictwa PZPR, należy sądzić, że wśród jej przywódców znajduje się Minister Spraw Wewnętrznych, gen. Czesław Kiszczak.

Jeżeli tak rzeczywiście jest, można by założyć, że akty przemocy, których jesteśmy ostatnio świadkami, nie są realizacją wydawanych funkcjonariuszom rozkazów, ale ich inicjatywą własną, a nawet niekiedy z rozkazami tymi sprzeczną. Trzymając się dalej interpretacji optymistycznej trzeba by zatem powiedzieć, że wprawdzie gen. Kiszczak nie wydaje rozkazów bicia i maltretowania ludności, ale nie jest też w stanie wydać rozkazów, które by z biciem skończyły.

Po II wojnie światowej opowiadano historię o przygarniętym przez kogoś na Śląsku psie – owczarku niemieckim, zwierzaku sympatycznym i dobrze ułożonym, który rychło przywiązał się do nowego właściciela, kiedy jednak zobaczył go w piżamie – rzucił się do gardła; oświęcimski odruch okazał się silniejszy od powojennej realności.

Musimy mieć jasną świadomość, że Grzegorz Piotrowski i trzech skazanych wespół z nim oficerów to nie izolowany, pojedynczy przypadek zwyrodnienia i bestialstwa, a przeciwnie, wykwit trwającego łatami wychowania i szkolenia, skutek ukształtowanych odruchów, które kierują działaniami współczesnych opryczników. W aparacie policyjnym, z którym wkraczamy chłopców z ZOMO. Ale odkładanie tych decyzji uczyni je w przyszłości jeszcze trudniejszymi.

Jeżeli generał Kiszczak chce podpisywać nową umowę społeczną i doprowadzić do tak modnego dzisiaj consensusu, jeżeli pragnie znaleźć jakiś modus vivendi dla Polski choćby tylko w najbliższej przyszłości – to największym dla niego niebezpieczeństwem są rozpasani i zdemoralizowani latami bezkarności oprycznicy, którzy każdą umowę społeczną będą gotowi podeptać, w słusznym zapewne poczuciu osobistego zagrożenia, w przekonaniu, że w takiej Polsce, jaka się ma z tej umowy wyłonić, wygodnego miejsca dla siebie nie znajdą.

Łatwo się dzisiaj rzuca zdanie, że „przeciwnicy porozumienia są po obu stronach”, ale Jeśli zechcieć przestać zdanie to traktować jak pusty frazes, a spróbować wypełnić je konkretną treścią, będziemy musieli sobie odpowiedzieć na pytanie, jaką mianowicie bronią ci „przeciwnicy porozumienia” gotowi się posługiwać. Z jednej strony będzie to gazetka albo różaniec, z drugiej służbowa pała albo niesłużbowo wyrwana z płotu sztacheta. Z jednej bronią ostateczną jest „pistolet strajkowy” wymyślony przez Urbana, z drugiej – pistolet maszynowy wymyślony przez Kałasznikowa.



1. Szczegółowe informacje zarówno w tej sprawie, jak i w pozostałych przywoływanych w niniejszym tekście znaleźć można w „Informacji Komisji Interwencji i Praworządności NSZZ ’Solidarność’”, od dwu lat regularnie wydawanej w odstępach tygodniowych. Należy ze smutkiem stwierdzić, że zawarte tam materiały nie są w należyty sposób wykorzystywane przez prasę drugiego obiegu.

Przed firmą konsultingową stają coraz trudniejsze zadania: nie ukrywamy, że ogólnokrajowa akcja protestacyjna związkowców policyjnych była dla nas całkowitym zaskoczeniem, a rozwiązanie tego konfliktu wydaje się nam wyjątkowo trudne.

Minister Spraw Wewnętrznych powiada, że związki zawodowe nie są od tego, aby decydować o personalnej obsadzie stanowiska Pierwszego Policjanta Rzeczypospolitej – i oczywiście ma zupełną rację. Związkowcy powiadają, że Komendant Główny nie powinien być tatuowany, powinien Posiadać jakieś wykształcenie, które by wykraczało poza ukończenie technikum budowlanego, a w szkole policyjnej zdobyć noty wyższe niż dostateczne, oraz mieć doświadczenie w kierowaniu czymś większym niż posterunek w Piekarach Śląskich czy obóz internowania w Szerokiej – i ich argumenty są zupełnie sensowne.

Ale przecież jednocześnie żadnej ze stron konfliktu nie można traktować całkiem serio: minister Majewski mając rację, zarazem jej nie ma jakkolwiek bowiem policjanci powinni raczej wykonywać rozkazy władzy państwowej niż narzucać jej swoją wolę i akurat tę kwestię doprawdy moglibyśmy uznać za dokumentnie przerobioną, to przecież o decyzji personalnej, która wywołuje ogólnokrajowy strajk policji można powiedzieć jedno: to był błąd.

Jest zupełnie niejasne, o co właściwie chodzi związkowcom policyjnym, kiedy wyrzucają kandydatowi na stanowisko komendanta brak przewag intelektualnych i formalnego wykształcenia: jeśliby im w tym punkcie ustąpić, to istnieje ryzyko uwikłania się w awanturę z jakimiś innymi związkowcami, na przykład wojskowymi, którzy nie daj Boże zechcą wysunąć zastrzeżenia co do absolwentów elektrycznej zawodówki na stanowisku Wodza Naczelnego – i sami nie wiedząc kiedy stajemy przed groźbą puczu wojskowego ze strony jakiejś nikomu nieznanej grupy podchorążych.
Pozostaje również w pełni nieoczywiste, co w istocie oznaczają kiepskie noty podinspektora Huli z milicyjnej szkoły w Szczytnie. Protestujący związkowcy pragną nam zasugerować, że te tróje oznaczają po prostu wrodzoną tępotę podinspektora Huli. Firma konsultingowa jest jak najdalsza od pochopnego odrzucania tej – prawdopodobnej skądinąd – hipotezy. Ponieważ jednak – podobnie jak Państwo – nie pobierałem nauk w szczycieńskiej Alma Mater i – podobnie jak Państwo – nie mam za grosz zaufania do jej wykładowców i ich kryteriów ocen, muszę stwierdzić, że wiadomości na temat złych stopni podinsp. Huli nie niosą w istocie żadnej określonej treści.

A właściwie kto się czepia tych jego trój? Klub prymusów? I z czego oni mieli swoje piątki? Przecież to tam uczono organizowania ścieżek zdrowia szantażu, porywania, skrytobójstw. Może piątki dostawali ci, którzy najlepiej pojmowali swoich wykładowców? I może byłoby jednak lepiej, żeby żaden z tych piątkowych nie kierował pracą policji w kraju, który chciałby być demokratyczny, ale któremu idzie to tak ciężko?
Ja się przez cały czas staram wyjść związkowcom naprzeciw i uwierzyć, że wszystkie najgorsze rzeczy, jakie mówią o podinspektorze Huli. Trapi mnie jednak takie oto pytanie: skąd też się ci wspaniali policyjni związkowcy wzięli? Tacy wspaniali, inteligentni, uczciwi, wykształceni, a wszyscy tacy niewinni, że na patrol chodzą w białych sukienkach i sypią kwiatki. A tylko ten Hula łajdak peerelowski.

Nasi policyjni trade-unioniści czują się oburzeni do żywego, że im minister szykuje takiego komendanta. To się jeszcze nigdy dotąd nie zdarzyło. Do tej pory komendanci policji zawsze odznaczali się wszechstronnym wykształceniem, błyskotliwą inteligencją, nieskazitelnym charakterem. Dawniej, kiedy policja miała więcej do powiedzenia niż dzisiaj, niechby jakiś minister spraw wewnętrznych spróbował narzucić Milicji Obywatelskiej jakiegoś komendanta, który nie satysfakcjonowałby dołów związkowych! Niedoczekanie.

I najlepszy dowód, że się to nigdy nie zdarzyło, jest taki, że obecny strajk policyjnych związkowców jest pierwszym w dziejach Rzeczypospolitej – przedtem po prostu do takiego strajku nie było najmniejszego powodu.

A przecież jednak nie sposób stanąć w tym sporze po stronie ministra, a przeciw policyjnym związkowcom, bo to nie ma po prostu żadnego sensu. Minister może sobie być, jaki chce, a naprawdę istotne jest to, jaki będzie dzielnicowy i ten dzielnicowy musi identyfikować się z państwem, nawet jeśli skądinąd jest idiotą. Jeśli się z państwem nie zidentyfikuje, tylko będzie przeciw jego decyzjom podejmował protesty, przyszłość nasza jawi się w czarnych barwach.

Kiedy strajkują nasi milicjanci ledwie przebrani za policjantów, i to tylko umownie, bo z oszczędności paradują w starych mundurach, łatwo o felietonowe kpinki, – ale przecież ten strajk oznacza, że wali się państwo, podczas gdy jego najznamienitsi politycy oddają się zbożnemu trudowi konstruowania kolejnych narodowo-ludowo-postępowo-solidarnościowo-demokratyczno- chrześcijańsko-patriotycznych koalicji. Dla dobra naszej udręczonej Ojczyzny oczywiście.